Chàm khô là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

Thời tiết hanh khô khiến nhiều vùng da trên cơ thể trở nên ngứa rát, nứt nẻ và bong tróc. Đây là những biểu hiện của bệnh chàm khô. Vậy nguyên nhân dẫn tới bệnh chàm khô là do đâu? Triệu chứng và cách điều trị như thế nào? Mời độc giả đọc bài để có câu trả lời chi tiết.

Chàm khô là gì? Bị chàm khô có lây không?

Chàm khô còn được biết đến với tên gọi là eczema hay bệnh á sừng. Đây là bệnh lý ngoài da, thường xuất hiện khi thời tiết hanh khô. Chàm khô được xếp vào căn bệnh viêm da mãn tính, hay gặp ở vùng da chân hoặc tay với tình trạng bong tróc, khô và nứt nẻ do cấu trúc da bị sừng hóa. Lâu dần, các vết nứt nẻ này có thể sâu hơn và chảy máu do không được cung cấp đủ độ ẩm cần thiết.

Bệnh rất dễ tái đi tái lại, lan rộng nếu không được điều trị đúng và chăm sóc tốt. Chàm khô có thể gặp ở cả người lớn và trẻ em. Vì vậy, người bệnh cần chủ động nắm được nguyên nhân cũng như triệu chứng của bệnh để có hướng phòng và xử lý.

Nguyên nhân bệnh chàm khô bao gồm những gì?

Các chuyên gia Da liễu vẫn chưa thể chỉ ra chính xác các nguyên nhân gây ra chàm khô. Tuy nhiên, căn bệnh này có liên quan mật thiết đến các yếu tố sau đây:

Chàm khô do cơ địa

• Người bệnh có cơ địa nhạy cảm, da dễ bị kích ứng, hệ tiêu hóa và miễn dịch không ổn định, rối loạn sẽ có nguy cơ cao bị chàm khô.
• Người bệnh có tiền sử viêm da, viêm da cơ địa, viêm da tiết bã,…
• Người có tiền sử một số bệnh như viêm mũi dị ứng, hen suyễn, xoang, viêm gan B, chức năng gan kém,…

Do tiếp xúc hoặc bị tác động bởi các yếu tố bên ngoài

• Thời tiết thay đổi thất thường, ô nhiễm không khí, ẩm mốc thường là tác nhân gây ra chàm khô. Đặc biệt, thời tiết hanh khô khiến độ ẩm trên da không đủ, tổn thương hàng rào bảo vệ da.
• Người bệnh tiếp xúc với hóa mỹ phẩm, chất tẩy rửa mạnh, các dung dịch có tính kiềm, axit mạnh hoặc độc tính,…gây kích ứng trên da.

• Người bệnh sử dụng một số loại thuốc và gây phản ứng như: Thuốc tê, clorocid, sulfamid, penicillin, streptomycin.
• Người bệnh sống, làm việc trong môi trường, điều kiện tự nhiên không đảm bảo sạch sẽ, nấm mốc khiến vi khuẩn dễ dàng xâm nhập.

Do thói quen sinh hoạt, vệ sinh

• Sử dụng thuốc lá, chất kích thích, dị ứng với một số thực phẩm như hải sản, sữa, trứng, đậu phộng,…
• Giữ gìn vệ sinh chưa tốt, khiến vi khuẩn và nấm trú ngụ, phát triển và tấn công bề mặt da.
• Không chăm sóc da cẩn thận, đặc biệt là chủ quan trong việc dưỡng ẩm da.

Các triệu chứng thường gặp của bệnh ra sao?

Triệu chứng của chàm khô có nhiều điểm tương tự với chàm thông thường, bao gồm: Nổi ban đỏ, mọc mụn nước, bong tróc, sừng hóa, vảy khô, nứt nẻ. Tuy nhiên, mỗi giai đoạn nặng hay nhẹ, vị trí của chàm khô lại có biểu hiện khác nhau.

Chàm khô ở người lớn

• Bệnh chàm khô ở đầu ngón tay: Khi bệnh nhân tiếp xúc với một số vật thể gây kích ứng hoặc bị thương, bị vi khuẩn tấn công, ở đầu ngón tay sẽ xuất hiện ban đỏ, mụn nước sau đó khô và nứt nẻ.
• Chàm khô ở tay: Chàm lan khắp bàn tay với những mảng da hồng, tấy, có phù nề cùng mụn nước nhỏ. Người bệnh sẽ cảm thấy ngứa ngáy, khó chịu. Khi gãi, các mụn nước có thể vỡ và khiến chàm lan rộng, bị tổn thương và gây bội nhiễm. Sau khi dịch ở các mụn nước chảy hết, vết thương khô lại và đóng vảy. Lúc này, những mảng bong tróc xuất hiện, nứt nẻ, gây chảy máu. Da non hình thành, xen giữa các lớp vảy khiến bề mặt da xù xì và thô ráp.

• Chàm khô ở chân: Vùng da chân, đặc biệt là gót chân và khe ngón chân sẽ dễ xuất hiện các mảng da thô ráp, xù xì, nứt nẻ. Da chân là vùng da dễ nhiễm khuẩn, cần chú ý vệ sinh để không bị tổn thương quá nhiều.
• Chàm khô ở mặt: Thường xuất hiện ở hai má với trạng thái da tấy đỏ, phù nề và xuất hiện các đám mụn nước nhỏ. Mụn nước kèm theo ngứa ngáy nên người bệnh thường có thói quen gãi, khiến chúng vỡ ra và tạo thành các mảng da dầy, cộm.
• Chàm khô ở môi: Thường xuất hiện ở vùng da môi, quanh miệng, gây đau đớn và bất tiện trong sinh hoạt, ăn uống. Triệu chứng điển hình là da môi khô, nứt nẻ, đôi khi có mụn nước mọc ở viền môi, khi vỡ ra khiến chàm lan rộng, đau rát.

Bệnh chàm khô ở trẻ em

Trẻ sơ sinh cũng có khả năng mắc chàm khô rất cao, bởi lúc này da các bé còn rất mỏng và mẫn cảm. Một số triệu chứng điển hình:

• Chàm khô xuất hiện ở má, cằm, tay, chân và có thể một vài nơi khác trên cơ thể.
• Da bé thường tấy đỏ, xuất hiện các mụn nước nhỏ và dễ loét gây đau, rát.
• Sau khi gãi, phần da bị chàm sẽ hình thành lớp vảy vàng và bị phồng rộp. Bé sẽ rất khó chịu, ngứa rát và thường xuyên quấy khóc, khó ngủ, biếng ăn.

Cách chữa trị bệnh chàm khô

Hiện nay, chàm khô đã không còn là nỗi lo ngại quá lớn của nhiều người bởi nó không quá nguy hiểm và cũng có rất nhiều cách chữa trị. Để điều trị chàm khô, người ta thường sử dụng các phương pháp làm giảm sự khó chịu, ngứa ngáy. Sau đó, người bệnh cần cải thiện những vùng da bị tổn thương, tìm cách điều trị từ căn nguyên để tránh tái phát. Một số phương pháp chữa bệnh chàm khô được áp dụng phổ biến hiện nay gồm:

Trị bệnh chàm khô tróc vảy bằng Tây y

Căn cứ vào các giai đoạn, mức độ nặng hay nhẹ của bệnh mà bác sĩ sẽ chỉ định cho bệnh nhân loại thuốc điều trị chàm khô phù hợp. Tây ý có ưu điểm là dễ mua, giảm nhanh các triệu chứng khó chịu, ngứa ngáy và tiện lợi khi sử dụng.

Thông thường, các bệnh nhân bị chàm khô sẽ được bác sĩ chuyên khoa Da liễu chỉ định cho dùng cả thuốc uống và thuốc bôi. Thuốc bôi là loại thuốc điều trị tại chỗ, có các thành phần giúp kháng viêm, giảm đau, giảm ngứa rát hiệu quả, chống nhiễm khuẩn, kìm hãm sự lây lan của chàm đến các vị trí khác và kích thích nhanh lành những vết xước, lở loét, sưng tấy.

• Chàm khô giai đoạn cấp: Sử dụng một số dung dịch có tính sát khuẩn nhẹ như Eosin 2%, Milian.
• Chàm khô giai đoạn bán cấp: Khi các đám mụn nước đã vỡ, khô lại, gây đau và nứt nẻ trên da, phá hủy hàng rào bảo vệ da, bệnh nhân có thể được chỉ định sử dụng một số loại kem chứa corticoid như Ellome, Eumovate. Tuy nhiên, vì corticoid là thành phần có hại nếu lạm dụng nhiều, có thể gây nhiễm độc cho da nên chỉ sử dụng trong thời gian ngắn (7 – 10 ngày) theo như bác sĩ khuyên dùng. Thuốc bôi chứa corticoid kháng viêm, giảm ngứa mạnh mẽ, khiến người bệnh dễ chịu nên thường chủ quan mà tiếp tục bôi trong thời gian dài.
• Khi bắt đầu bị khô da: Hàng rào bảo vệ da bị thiếu ẩm nên khó phục hồi, làm khô da và dẫn đến tình trạng sừng hóa. Người bệnh sẽ được bác sĩ chỉ định sử dụng một số loại kem dưỡng ẩm chuyên biệt như Ellgy, Softerin.

Bên cạnh việc dùng thuốc bôi để tác động lên vùng da bị chàm từ bên ngoài, những loại thuốc uống cũng sẽ cải thiện được triệu chứng ngay từ bên trong. Một số loại thuốc uống người bệnh thường sử dụng như:

• Thuốc an thần và kháng histamin: Gồm một số thành phần như hismanal, histalong, chlopheniramin, trexyl, Allegra Allergy, Astelog, dimedrol, peritol,… làm giảm ngứa rát, ban đỏ, chống vi khuẩn xâm nhập gây viêm.
• Thuốc chống mẫn cảm, vitamin C: Giúp tăng cường sức đề kháng, giúp phòng tránh các dị nguyên gây chàm khô làm ảnh hưởng đến da.

Hầu hết những loại thuốc Tây trị bệnh chàm khô đều chỉ có tác dụng khắc phục triệu chứng một cách tạm thời, kìm hãm sự lây lan của chàm trên bề mặt da chứ không thể xử lý tận gốc. Bên cạnh đó, việc dùng thuốc tây thường xuyên, đặc biệt là thuốc có thành phần Corticoid sẽ gây ra nhiều tác dụng phụ không tốt cho sức khỏe cũng như ảnh hưởng đến quá trình tái tạo cấu trúc, tế bào da. Do đó, khi sử dụng thuốc Tây, người bệnh cần tuân thủ đúng chỉ định, đơn và hướng dẫn dùng thuốc của các bác sĩ chuyên khoa Da liễu để đạt kết quả tốt nhất.

Cách chữa chàm khô bằng dân gian

Chàm khô là bệnh lý ngoài da đã khá quen thuộc. Vì thế, có rất nhiều bài thuốc dân gian chữa bệnh tại nhà nhằm cải thiện những triệu chứng khó chịu. Một số mẹo dân gian thường được áp dụng và truyền miệng gồm:

• Trị chàm khô bằng dầu dừa: Sau khi tắm, bôi một lượng dầu dừa mỏng lên vùng da bị chàm, để khoảng 15-20 phút thì rửa lại bằng nước sạch. Chỉ nên thực hiện 3-4 lần một tuần để tránh bít tắc lỗ chân lông.

• Sử dụng khoai tây: Khoai tây chứa nhiều chất kháng viêm và giúp dưỡng ẩm, làm mềm da. Bạn chọn một củ khoai tây vàng, thái ra và cho vào cối giã mịn. Dùng nước muối sinh lý làm sạch vùng bị chàm, đắp khoai tây đã giã mịn lên hết vùng da đó, băng kín để 3 ngày. Sau 3 lần như vậy, tình trạng chàm khô sẽ được cải thiện rõ: Vết chàm khô, lên da non hồng, không có dịch vàng.
• Chữa chàm khô bằng lá trầu không: Lá trầu không được coi là loại kháng sinh thực vật diệt khuẩn và chống viêm rất tốt. Thành phần trong lá giúp vết nứt, các mụn nước nhanh se lại và bong vảy, trả lại làn da mềm và không khô ráp. Xay nhuyễn và lọc lấy nước lá trầu không rồi bôi trực tiếp lên vùng chàm, ngày 1-2 lần.
• Sử dụng nha đam: Nha đam có tác dụng dưỡng ẩm, làm mềm da hiệu quả. Rửa sạch lá nha đam tươi, tách hết phần vỏ, giữ lại phần ruột trong và đẫm tinh chất lên vùng da bị chàm khô, để như vậy 30 phút rồi rửa lại với nước ấm. Đây là nguyên liệu an toàn nhất, khá lành tính nên bạn có thể thực hiện càng nhiều càng tốt và bất cứ lúc nào.

Chữa chàm bằng phương pháp Đông y

Chàm khô là bệnh lý về da dễ tái phát nếu không được điều trị đúng cách và phù hợp. Trong khi Tây y chỉ giúp loại bỏ các triệu chứng một cách tạm thời thì Đông y lại tác động từ từ vào căn nguyên bệnh nhằm mang đến hiệu quả lâu dài, cải thiện tế bào và hàng rào bảo vệ da, phục hồi chức năng giải độc của gan. Chính vì thế, giải pháp này được nhiều người bệnh tin tưởng vì tính an toàn, hiệu quả toàn diện.

Bệnh chàm khô trong Đông y còn được gọi là Phong chẩn. Y học cổ truyền chia căn nguyên bệnh ra làm các thể sau: Cơ thể hư nhược, tỳ thấp, khiến cho cơ nhục không được nuôi dưỡng rồi tạo thành bệnh. Điều trị chàm khô cần tập trung thanh nhiệt trừ thấp, hoạt huyết giải độc, đẩy lùi tận gốc căn nguyên làm tiền đề cho việc giảm thiểu nguy cơ tái phát của bệnh.

Tinh hoa của thuốc dân tộc được kết hợp lại qua nhiều vị thuốc giúp đẩy lùi chàm khô như: Thanh bì, bạch linh, kim ngân hoa, đỗ trọng, đan sâm, đơn đỏ,… Bằng nhiều hình thức như thuốc uống, thuốc bôi, thuốc ngâm rửa, thuốc Đông y mang đến tác động toàn diện từ đào thải độc tố, loại bỏ triệu chứng đến tăng sức đề kháng và hệ miễn dịch mà vẫn không ảnh hưởng đến sức khỏe, không gây ra tác dụng phụ. 

Sử dụng thuốc Đông y cần đúng liều lượng và chỉ định của bác sĩ, thầy thuốc. Bên cạnh đó, người bệnh cần xác định quá trình điều trị lâu dài và phải kiên trì để thấy được hiệu quả.

Bị chàm khô kiêng gì, ăn gì?

Triệu chứng bệnh chàm khô có thể được kiểm soát nếu người bệnh có một chế độ dinh dưỡng phù hợp, biết tránh những loại thực phẩm nào, nên bổ sung thực phẩm nào. Một số lưu ý cho người bệnh như sau:

Nên ăn: 

• Bổ sung nhiều loại rau xanh, trái cây giàu vitamin A, C, E… như: Cam, chanh, cà rốt, rau có màu xanh đậm,… Các thực phẩm này giúp cho quá trình bài tiết, thải độc trong cơ thể, giảm các triệu chứng, cung cấp các chất cần thiết để bảo vệ lớp hàng rào trên da, kích thích sản sinh Collagen tự nhiên. 
• Các loại ngũ cốc nguyên hạt, thực phẩm giàu omega – 3, protein và chất béo lành mạnh.
• Uống nhiều nước hàng ngày để tăng cường độ ẩm, giúp liên kết các tế bào trên da, bổ sung thêm nước ép trái cây để tăng cường vitamin và khoáng chất, tăng hệ miễn dịch.

Bệnh chàm khô kiêng ăn gì?

• Thực phẩm dễ gây dị ứng, kích ứng và ngứa da như hải sản, tôm, cua, thịt bò…
• Hạn chế thực phẩm, gia vị cay nóng, đồ ăn nhiều dầu mỡ, thức ăn đã lên men, đồ ăn sẵn.
• Không dùng rượu bia, thuốc lá, chất kích thích.

Cách phòng tránh và ngăn ngừa bệnh tái phát

Theo các bác sĩ chuyên khoa, ngừa bệnh nên lưu ý một số thói quen để giúp phòng tránh cũng như ngăn ngừa tình trạng bệnh tái phát như:

• Hạn chế tắm bằng nước quá nóng, gây khô và kích thích các mạch máu dưới da.
• Không nên dùng các loại hóa mỹ phẩm, xà phòng có chất tẩy rửa mạnh. Thay vào đó, bên dùng sản phẩm dịu nhẹ, thân thiện với làn da. Đặc biệt nên lựa chọn các sản phẩm có thành phần chiết xuất từ thiên nhiên, mỹ phẩm lành tính.
• Không nên tiếp xúc trực tiếp với hóa chất chất tẩy rửa như bột giặt, nước rửa chén, nước lau nhà, thuốc tẩy… Khi tiếp xúc, nên mang theo găng tay.
• Không nên gãi khi cảm thấy ngứa, lên da non tránh tổn thương, bội nhiễm.
• Thường xuyên bôi kem dưỡng ẩm chuyên biệt cho da bị chàm khô để cấp ẩm cho da, cải thiện tình trạng da khô, tróc vảy. 
• Nên chú ý giữ vệ sinh sạch sẽ khu vực da bị chàm khô và che chắn cẩn thận khi ra ngoài hoặc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.

Hy vọng những thông tin trên đã giúp người bệnh hiểu hơn về chàm khô và cách điều trị hiệu quả. Khi cảm thấy khó chịu hoặc chàm lan rộng, bạn cần nhanh chóng đến bác sĩ chuyên khoa để được hướng dẫn xử lý, tránh những sai lầm gây hiệu quả không tốt cho da và sức khỏe.

ĐỌC NGAY

"Tống tiễn" Chàm (Eczema) dễ dàng chỉ sau một liệu trình thảo dược

Đừng dùng corticoid, học ngay cách chữa chàm hiệu quả dài lâu từ mẹ bỉm Hà Thành