Nổi mề đay

Theo số liệu thống kê, có khoảng 20% dân số Việt Nam mắc các bệnh mề đay, dị ứng. Tình trạng này gây ra cảm giác ngứa ngáy, khó chịu, phù dưới da, ảnh hưởng tới sinh hoạt và cuộc sống của nhiều người. Vậy, bị nổi mề đay nguyên nhân do đâu, dấu hiệu nhận biết và cách khắc phục như thế nào? Trong nội dung bài viết chúng tôi sẽ cung cấp đầy đủ các thông tin về tình trạng này.

Mề đay hay mày đay (tên tiếng Anh: Urticaria, Hives) là một đợt bùng phát các vết sưng tấy, đỏ nhạt hoặc mảng trên da xuất hiện đột ngột, có thể do phản ứng của cơ thể với một số chất gây dị  ứng hoặc không rõ lý do.

Tình trạng ngứa nổi mề đay có thể xuất hiện ở bất cứ vị trí nào trên cơ thể gồm mặt, môi, lưỡi, tai, cổ họng, lưng, tay, chân... Ban đầu các nốt mày đay xuất hiện ở một vùng da nhỏ, sau đó có thể lan ra khắp cơ thể nếu như không được phát hiện sớm và xử lý kịp thời.

Theo số liệu thống kê, có khoảng 15-25% dân số thế giới bị nổi mề đay ngứa ít nhất một lần trong đời. Đối tượng gặp hơn cả là trẻ sơ sinh, trẻ em dưới 9 tuổi, người lớn trong độ tuổi 30-40. Đặc biệt, các bác sĩ chuyên khoa da liễu cho biết phụ nữ có nguy cơ bị nổi mề đay cao hơn.

Khi bị mày đay người bệnh sẽ có cảm giác ngứa, bỏng rát hoặc châm chích. Thường thì các triệu chứng này sẽ tồn tại trong nhiều giờ, có thể là 24h, thậm chí là lâu hơn trước khi nó mờ dần.

Bệnh mề đay không phải là bệnh truyền nhiễm nên không lây nhiễm cho người khác. Tuy nhiên, bệnh lý da liễu này có xu hướng bộc phát nhiều lần, khiến cho người bệnh gặp rất nhiều khó chịu.

Hiện nay, mề đay được phân thành 4 loại chính, cụ thể:

• Mề đay thông thường: Gồm nổi mề đay cấp tính và mãn tính. Mề đay cấp tính: Thời gian các triệu chứng tồn tại dưới 6 tuần, biểu hiện thường sẽ biến mất sau vài giờ hoặc vài ngày. Mề đay mãn tính: Thời gian các triệu chứng tồn tại trên 6 tuần, tổn thương trên da sẽ xuất hiện hàng ngày hoặc bùng phát theo đợt.
• Mề đay vật lý: Là dạng mày đay nguyên nhân do kích thích cơ học, thay đổi nhiệt độ, do ánh nắng mặt trời.
• Phù mạch: Là dạng mày đay có tổn thương sâu, ảnh hưởng trên phạm vi rộng.
• Mề đay tiếp xúc: Hình thành khi vùng da của người bệnh tiếp xúc với những tác nhân kích thích.

NHẬN TƯ VẤN MIỄN PHÍ TỪ CHUYÊN GIA

Mề đay xảy ra khi cơ thể của bạn phản ứng với chất gây dị ứng và giải phóng histamin và các chất hóa học khác ở dưới bề mặt da, gây ra phản ứng dị ứng và dẫn đến tình trạng sưng và nổi mề đay.

Một số nguyên nhân khiến bùng phát mề đay được các bác sĩ chuyên khoa chỉ ra bao gồm:

• Di truyền: Nếu gia đình có người bị bệnh mề đay thì nguy cơ bạn mắc bệnh sẽ cao hơn người bình thường.
• Dị ứng thuốc: Người bệnh dị ứng với các thuốc như: Thuốc kháng sinh, thuốc chống viêm không steroid...
• Dị ứng thực phẩm: Ví dụ như các loại hạt, động vật có vỏ, trứng, phụ gia thực phẩm, các sản phẩm từ lúa mì, đậu phộng...
• Dị ứng mỹ phẩm, hóa chất: Sử dụng các sản phẩm mỹ phẩm không phù hợp với làn da, sản phẩm kém chất lượng hoặc tiếp xúc với hóa chất thường xuyên...
• Côn trùng cắn: Do chất độc trong các loại côn trùng như kiến, ong, nhện...
• Nguyên nhân khác: Mề đay có thể bùng phát do mạt bụi, mủ cao su, tiếp xúc với một số loại cây như cây tầm ma, cây sồi độc, thường xuân độc, do mắc bệnh mãn tính (bệnh tuyến giáp, lupus)...

** Lưu ý: Trong hơn một nửa trường hợp không tìm thấy nguyên nhân chính xác.

Theo bác sĩ Phương, tùy vào cơ địa của mỗi người mà triệu chứng mề đay có sự khác biệt. Tuy nhiên, dưới đây là những dấu hiệu nhận biết điển hình nhất mà bạn cần lưu ý:

• Ngứa da: Đây là triệu chứng đầu tiên, xuất hiện tình trạng nổi da gà kèm ngứa ngáy, nóng rát.
• Nổi mẩn, phát ban: Các nốt ban có màu hồng, đỏ hoặc trắng có hình tòn hoặc hình bầu dục, kích thước lớn nhỏ khác nhau, có thể từ vài mm đến vài inch, rất ngứa và có đốm đỏ xung quanh. Hình dạng của nốt ban giống như bị muỗi đốt, dài giống vết lằn, đôi khi lại chằng chịt giống như mạng nhện.
• Da vẽ nổi: Da sẽ bị nổi hằn, dễ bị viêm khi giã, cọ xát hoặc vuốt ve.
• Xuất hiện mụn nước: Người bệnh có thể nổi mụn nước li ti, khi mụn vỡ có thể lây lan ra các vùng da xung quanh.
• Khó thở: Khi bệnh trở nặng người bệnh sẽ có những dấu hiệu như sốt cao, rối loạn tiêu hóa, trụy tim...
• Nhiễm trùng: Các tổn thương trên da do gãi nhiều và không được xử lý sẽ dẫn đến tình trạng nhiễm trùng, nặng hơn là hoại tử.

Bác sĩ Phương cho rằng, tuy có tính dai dẳng, thường xuyên khởi phát nhưng bệnh không gây nguy hiểm đến tính mạng của người bệnh.

Tuy nhiên, tùy vào cấp độ bệnh mà mề đay có những ảnh hưởng nhất định tới người bệnh. Thông thường mề đay cấp tính sẽ nhanh hết và không gây nhiều tác động tới cơ thể. Nhưng một khi bệnh ở thể mãn tính, triệu chứng ngứa nhiều, thường xuyên xuất hiện có thể gây hiện tượng phù mạch, sốc phản vệ, ảnh hưởng đến giấc ngủ, thẩm mỹ, giảm chất lượng cuộc sống, sinh tâm lý tự ti...

Mề đay ở thể mãn tính nếu không được điều trị kịp thời sẽ gây ra một số biến chứng như: Thâm nhiễm da, chàm hóa da, phát sinh các bệnh dị ứng khác như viêm da cơ địa, hen suyễn, bệnh chàm...

Chưa kể, một số trường hợp nổi mề đay ở trong đường tiêu hóa sẽ khiến người bệnh bị đau quặn bụng, nôn mửa, tiêu chảy. Nếu xuất hiện ở não sẽ gây ra hiện tượng phù nề não rất nguy hiểm.

Khi cơ thể xuất hiện các triệu chứng dưới đây thì bạn nên chủ động đến cơ sở y tế để gặp bác sĩ ngay:

• Những triệu chứng mày đay không thuyên giảm sau 2 ngày
• Các mảng mề đay có dấu hiệu lan rộng
• Có cảm giác lo lắng về tình trạng bệnh của mình, con mình
• Mề đay xuất hiện nhiều lần, liên tục
• Có dấu hiệu sốt nhẹ hoặc người không khỏe
• Có hiện tượng sưng phù ở dưới da (phù mạch).

Bên cạnh đó, bạn cần được chăm sóc y tế ngay lập tức nếu xuất hiện các biểu hiện sau, hãy gọi tới số điện thoại cấp cứu 115 để được hỗ trợ kịp thời:

• Bạn có biểu hiện buồn nôn, ói mửa
• Bị sưng ở niêm mạc miệng, lưỡi, môi, cổ họng
• Cảm thấy khó thở
• Da lạnh và ẩm ướt
• Tim đập loạn nhịp
• Bị choáng váng hoặc ngất xỉu.

Đây là những dấu hiệu cho thấy bạn đang có phản ứng dị ứng nghiêm trọng, như sốc phản vệ.

Gửi câu hỏi tư vấn cho chuyên gia

Thầy thuốc Ưu tú - BSCKII Lê Phương

- Được nhà nước trao tặng danh hiệu Thầy thuốc Ưu tú

- PGĐ chuyên môn Nhất Nam Y Viện

- Hơn 40 năm kinh nghiệm điều trị bệnh mề đay

Triệu chứng của bạn?

Nổi mẩn đỏ, phát ban

Ngứa ngáy dữ dội

Da nổi cục, nổi mảng

Càng gãi càng ngứa

Gửi tư vấn

Để chẩn đoán nổi mề đay bác sĩ có thể dựa vào các triệu chứng lâm sàng của người bệnh hoặc thực hiện các phương pháp xét nghiệm để xác định chính xác nguyên nhân và mức độ bệnh. Cụ thể:

• Chẩn đoán lâm sàng: Đây là cách chẩn đoán mà bác sĩ sẽ dựa vào khu vực tổn thương, hình thái tổn thương, các triệu chứng cơ năng và mật độ phân bố mày đay. Bên cạnh đó, người bệnh sẽ được hỏi về các vấn đề như: Thời gian bùng phát khi nào? Tần suất và thời gian biến mất của tổn thương ra sao?
• Chẩn đoán cận lâm sàng: Thực hiện một số xét nghiệm cần thiết như xét nghiệm máu (nhằm xác định số lượng bạch cầu cũng như sự hiện diện của vi khuẩn); sinh thiết da (thực hiện khi nghi ngờ nổi mề đay do phấn hoa, bụi).

Khác với nhiều bệnh lý về da khác, nổi mề đay có thể tự thuyên giảm sau khi người bệnh nghỉ ngơi và chăm sóc hợp lý mà không cần sử dụng đến thuốc hay bất cứ biện pháp y tế nào. Tuy nhiên, nếu bệnh ở giai đoạn mãn tính thì cần phải có sự can thiệp của biện pháp y tế để tránh các biến chứng nguy hiểm.

Và hiện nay, để điều trị bệnh dị ứng nổi mề đay bạn có thể sử dụng những cách sau đây. Tùy vào mức độ bệnh, nhu cầu của mỗi người mà sẽ áp dụng cách khác nhau nhằm đem đến hiệu quả tốt nhất.

Biện pháp chữa nổi mề đay không dùng thuốc

Như chúng tôi đã đề cập, đối với những người bị nổi mề đay ở mức độ nhẹ thì các triệu chứng có thể biến mất trong vòng 1 ngày mà không phải điều trị. Bên cạnh đó, nếu bệnh kéo dài hơn 24h thì bạn có thể áp dụng những biện pháp trị nổi mề đay không dùng thuốc như:

• Xác định nguyên nhân và tránh cũng như loại bỏ chúng ngay, ví dụ như nổi mề đay do phấn hoa thì hãy tránh tiếp xúc với các loại hoa...
• Tránh căng thẳng, stress bằng cách nghỉ ngơi, ngồi thiền, tập yoga...

• Tránh tình trạng quá nóng hoặc quá lạnh, thay vào đó hãy nghỉ ngơi, để nhiệt độ phòng phù hợp, giữ ấm cơ thể khi trời lạnh; giữ cơ thể được mát mẻ khi trời nóng, nhiệt độ cao...
• Tránh dùng các thuốc có thể gây dị ứng khiến mày đay bùng phát như: Aspirin, Morphine, NSAIDs...
• Tránh những thực phẩm có thể gây ra phản ứng dị ứng như cà chua, dâu tây, trứng, sản phẩm từ lúa mì, đậu phộng...
• Bổ sung nước, vitamin và khoáng chất từ các loại rau xanh, trái cây
• Sử dụng kem chống nắng khi ra ngoài để bảo vệ da, đồng thời cải thiện hiện tượng nổi mề đay.

Sử dụng mẹo dân gian để trị mày đay

Chữa mề đay bằng mẹo dân gian là cách được lưu truyền từ ngàn đời và đến nay nó vẫn được nhiều người áp dụng bởi tính tiện dụng, tiết kiệm chi phí. Một số mẹo được dùng phổ biến như:

• Kim ngân hoa: Lấy 150g kim ngân hoa gồm cả thân, lá và hoa, rửa sạch, cho vào nồi đun sôi vùng 400ml nước trong 5 phút. Để nước nguội rồi dùng khăn xô thấm nước, bôi vào vùng da bị mề đay. Thực hiện 3-4 lần/ ngày.
• Nha đam: Bôi nha đam lên da sẽ giúp làn da bị mề đay giảm ngứa, dịu da, dưỡng ẩm.
• Lá tía tô: Lấy 1 lượng lá tía tô vừa đủ, rửa sạch rồi lọc lấy nước cốt để uống. Có thể bôi nước lá tía tô lên da hoặc nấu nước tắm mỗi ngày.
• Lá khế: Sao nóng lá khế rồi chườm lên vùng da bị mề đay. Hoặc có thể nấu nước để tắm mỗi ngày.

Theo bác sĩ Phương, những cách này rất tiện lợi, tiết kiệm chi phí và an toàn cho người bệnh. Tuy nhiên, các mẹo này chỉ giảm triệu chứng bệnh ở dạng nhẹ, hiệu quả phụ thuộc vào cơ địa. Một số trường hợp dùng sai cách, cơ thể phản ứng tiêu cực với các nguyên liệu có thể khiến triệu chứng bệnh gia tăng.

Điều trị nổi mề đay bằng thuốc Tây y

Đối với những trường hợp nổi mề đay kéo dài, diện tích tổn thương lan rộng thì bạn nên đến cơ sở y tế để thăm khám và sử dụng thuốc điều trị. Các thuốc được chỉ định trong trị bệnh mề đay như:

• Thuốc bôi: Thuốc dạng bôi có chứa thành phần histamin, corticoid giúp giảm ngứa, sưng viêm. Chỉ định trong trường hợp nổi mày đay khu trú.
• Thuốc kháng histamin H1: Giúp giảm viêm, các nốt sẩn đỏ, ngứa da.
• Thuốc chống viêm dạng uống: Sử dụng trong trường hợp nổi mề đay mức độ nặng có xuất hiện tình trạng sưng đỏ, bùng phát trên diện rộng.
• Thuốc giảm đau: Nổi mề đay do nhiễm trùng, kèm sốt cao, đau nhức. Thuốc giảm đau lúc này giúp hạ thân nhiệt và giảm cơn đau.

Ưu điểm của thuốc Tây y thường giảm nhanh triệu chứng bệnh nhưng lại khiến bệnh nhanh quay lại. Trong khi đó dùng thời gian có thể gây nhờn thuốc, dễ gặp tác dụng phụ như thiếu tập trung, ảnh hưởng đến gan, thận...

Khắc phục nổi mề đay bằng Đông y

Đông y cho rằng, nguyên nhân nổi mày đay là do người bệnh bị nhiễm phong hàn, phong nhiệt, uất kết, kết hợp với các tác nhân khác như dị ứng thức ăn, do môi trường... Và để điều trị bệnh thì cần phải giải quyết được các yếu tố này.

Theo đó, muốn đẩy lùi hiện tượng nổi mề đay cần phải điều trị từ căn nguyên bên trong, tập trung chủ yếu vào tăng cường chức năng gan, thận nhằm loại bỏ độc tố, từ đó tăng cường sức đề kháng, hệ miễn dịch cho cơ thể.

Các vị thuốc Đông y đều có nguồn gốc thảo dược thiên nhiên gồm những vị thuốc chủ chốt như: Tang bạch bì, kim ngân hoa, sài đất, ké đầu ngựa, bồ công anh... đảm bảo an toàn, không gây tác dụng phụ. Bởi vậy mà thuốc Đông y có thể sử dụng cho nhiều đối tượng, trong đó có trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai và phụ nữ đang cho con bú.

Tuy nhiên, chữa mề đay bằng Đông y cũng có điểm hạn chế giống với mẹo dân gian là hiệu quả điều trị phụ thuộc vào cơ địa từng người. Đặc biệt, thuốc có tác dụng tương đối chậm nên cần sự kiên trì của người bệnh.

Hiện nay, có rất nhiều loại thuốc Đông y không rõ nguồn gốc và không đảm bảo chất lượng cũng như hiệu quả điều trị. Vì vậy người bệnh nên thăm khám và sử dụng các bài thuốc Đông y được nghiên cứu bài bản và được các bác sĩ kê đơn cho phù hợp với tình trạng bệnh.

Nhất Nam Y Viện là một trong những địa chỉ tiên phong khám, chữa bệnh bằng YHCT, nhất là điều trị mề đay được nhiều người bệnh tin tưởng. Qua nhiều năm nghiên cứu, thử nghiệm nhiều lần và thu được nhiều kết quả tích cực, bài thuốc Tiêu Ban Hoàn Bì Thang của Nhất Nam Y Viện đã điều trị thành công mề đay, mẩn ngứa cho hàng nghìn người bệnh.

Tiêu Ban Hoàn Bì Thang lấy khử độc, trừ ban làm cốt lõi, kháng viêm, ổn định cơ địa làm bổ trợ, tác động tới bệnh theo cơ chế BỔ CHÍNH KHU TÀ. Trong đó BỔ CHÍNH là quá trình bồi bổ và tăng cường chức năng gan, thận giúp cơ thể thải trừ độc tố nhanh chóng hơn, đồng thời cải thiện hệ miễn dịch để chống dị nguyên, ngăn ngừa quá trình dị ứng hình thành. Còn KHU TÀ là quá trình thanh nhiệt giải độc, loại trừ tà độc (phong nhiệt, phong hàn), làm mát máu giúp điều trị các triệu chứng nhanh chóng.

Với cơ chế này bài thuốc sẽ giúp:

• Tiêu viêm, tiêu sưng, đào thải độc tố, giảm triệu chứng nổi mẩn, ngứa ngáy khó chịu.
• Tăng cường chức năng gan, thận, bổ máu, điều hòa khí huyết.
• Dưỡng tâm, an thần, tăng cường sức đề kháng, dự phòng bệnh rất tốt.

Liệu trình điều trị mề đay với Tiêu ban hoàn bì thang sẽ bao gồm 2 giai đoạn đem đến 3 tác động: Điều trị triệu chứng - Giải quyết căn nguyên - Dự phòng bệnh:

• Giai đoạn Điều trị triệu chứng:

Trong giai đoạn này, bài thuốc sẽ tập trung giải quyết các biểu hiện của bệnh trên da. Bệnh nhân có thể thấy các triệu chứng như ngứa ngáy, mẩn đỏ và những vùng da bị tổn thương được lành lại.

Để đạt được hiệu quả trong giai đoạn này, có thể kể đến tác dụng chính của hai thành phần thảo dược là: Hoàng bá, kim ngân hoa, đơn đỏ, cà gai leo,… Đây là những vị thuốc giúp giải độc, tiêu viêm, trừ ngứa ngáy cực hiệu quả.

• Giai đoạn Điều trị căn nguyên và dự phòng bệnh:

Đây là giai đoạn giúp cơ thể giữ vững hiệu quả trị bệnh và cân bằng các chuyển hóa, nâng cao miễn dịch tự nhiên cho người bệnh. Một số vị thuốc giữ vai trò chính trong giai đoạn này có thể kể đến như: nhân sâm, ngũ vị tử, thục địa, đan sâm,… Những vị thuốc này có tác dụng bổ khí bổ huyết, ổn định miễn dịch, chặn đứng phản ứng dị ứng bất thường.

Hiệu quả điều trị mề đay tuyệt vời của Tiêu Ban Hoàn Bì Thang đã được rất nhiều người bệnh. Trong đó, có rất nhiều ca bệnh mắc mề đay lâu năm, hệ miễn dịch suy giảm và nhạy cảm nghiêm trọng do bị kích thích và hình thành quá mẫn quá nhiều lần.

Việc chăm sóc da, cơ thể, xây dựng chế độ ăn uống, sinh hoạt hợp lý khi bị mề đay là điều vô cùng quan trọng, bởi những yếu tố này có thể giúp bệnh sớm cải thiện hoặc có thể làm cho bệnh trở nên nghiêm trọng và kéo dài hơn. Bởi vậy, khi bị nổi mề đay bạn hãy lưu ý những vấn đề sau:

Trong sinh hoạt:

Những người bị nổi mề đay cần kiêng:

• Không gãi ngứa, bởi khi gãi dưới tác động của móng tay nếu bạn gãi mạnh sẽ khiến da bị trầy xước, tăng nguy cơ bội nhiễm.

• Không lạm dụng thuốc mà cần phải thực hiện theo đúng chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.
• Hạn chế sử dụng các loại mỹ phẩm, kem bôi sữa tắm.
• Nên kiêng gió và tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời.
• Không tiếp xúc với các loại thú cưng, đồng thời hãy vệ sinh thú nuôi hàng ngày, tẩy giun định kỳ, tiêm phòng đầy đủ.

Chế độ ăn uống:

Để không khiến bệnh có chiều hướng nặng hơn thì bạn cần kiêng các thực phẩm sau trong chế độ ăn uống:

• Các thực phẩm giàu đạm như thịt bò, cua, tôm, hải sản...
• Các thực phẩm có nhiều chứa đường và muối
• Đồ ăn cay, nóng
• Thực phẩm chế biến sẵn, nhiều dầu mỡ
• Không nên sử dụng các chất kích thích, đồ uống chứa cồn như rượu, bia...

Thay vào đó, người bệnh nên bổ sung các loại thực phẩm có lợi cho cơ thể và tăng cường sức đề kháng như:

• Thực phẩm chứa nhiều vitamin A (Cá chép, gan bò, gan lợn, lươn...);
• Thực phẩm giàu vitamin B (chuối, quả óc chó, cam, quýt, gạo lứt, các loại rau xanh như mồng tơi, cải thìa...);
• Thực phẩm giàu vitamin C gồm các loại rau xanh như bông cải xanh, cà chua, khoai tây, táo, mận chua, cam, quýt...

Bạn có thể phòng tránh nổi mề đay khi đã hiểu rõ các yếu tố gây bệnh mà chúng tôi kể trên. Theo đó, bạn hãy thực hiện những điều sau để phòng bệnh, đồng thời giảm thiểu nguy cơ bệnh tái lại.

• Không nên dùng các loại thực phẩm có khả năng dị ứng cao như hải sản, trứng, đậu phộng... Bên cạnh đó, nếu cơ địa nhạy cảm bạn nên hạn chế dùng cà phê đặc, trà đặc, rượu bia.
• Giữ vệ sinh da, nên mặc quần áo được làm bằng chất liệu thông thoáng, rộng rãi.
• Giữ cho môi trường sống và làm việc được sạch sẽ, khô thoáng để loại bỏ các yếu tố có thể gây dị ứng như mạt bụi, phấn hoa...
• Giữ ấm cơ thể khi trời lạnh, hạn chế các hoạt động thể thao làm tăng thân nhiệt, đổ nhiều mồ hôi.
• Bôi kem chống nắng, sử dụng áo chống nắng, khẩu trang, ô/ dù khi ra ngoài.
• Không tắm nước quá nóng vì mề đay dễ bị kích hoạt bởi nhiệt độ cao.
• Sử dụng mỹ phẩm có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, phù hợp với làn da để tránh kích ứng.

Nổi mề đay là một bệnh lý về da ảnh hưởng không nhỏ tới cuộc sống, tâm lý của người bệnh. Thậm chí nếu bệnh ở giai đoạn mãn tính không được điều trị kịp thời còn có thể gây ra biến chứng nguy hiểm. Vì vậy, hãy chủ động thăm khám nếu xuất hiện tình trạng nổi mề đay kéo dài để có phương pháp khắc phục an toàn và hiệu quả nhất. Chúc bạn sức khỏe!