Mụn trứng cá trên da đầu là gì? Nguyên nhân và cách chữa

Mụn trứng cá trên da đầu thường ít xuất hiện, tuy nhiên những phiền toái mà nó đem lại cho người bệnh cũng không kém hơn các loại mụn khác. Hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân, cách điều trị và phòng ngừa loại mụn này trong bài viết dưới đây. 

Mụn trứng cá trên da đầu là gì?

Da đầu bết dính có thể gây tắc nghẽn chân tóc và làm xuất hiện mụn trứng cá trên da đầu. Loại mụn này thường nhỏ nhưng rất ngứa. Đôi khi có thể bị chảy nước và đóng vảy. Nếu đã hoặc đang bị mụn trứng cá ở mặt thì nguy cơ bị mụn trứng cá ở da đầu cũng tăng cao.

Mụn trứng cá ở đầu thường xuất hiện rải rác khắp đầu. Nó có thể xuất hiện dưới các dạng sau:

• Dạng mụn trứng cá nhẹ như Mụn đầu đen, mụn đầu trắng thường xuất hiện trên bề mặt da.
• Dạng mụn trứng cá trung bình: Mụn sần và mụn mủ thường xuất hiện sâu dưới da.
• Dạng mụn trứng cá nghiêm trọng: Mụn nang, mụn bọc xuất hiện sâu dưới da.

Khi mụn trứng cá xuất hiện trên da đầu người bệnh không chỉ bị ngứa ngáy, sưng đỏ mà còn bị rụng tóc, gàu từng mảng và da tóc bị bết dầu.

Mụn trứng cá trên da đầu nghiêm trọng có thể để lại sẹo vĩnh viễn. Do vậy, nếu bạn thấy da đầu mình có những nốt mụn lớn hoặc sưng, đau, rụng tóc thì đến gặp bác sĩ ngay.

Nguyên nhân gây mụn trứng cá ở da đầu

Cũng giống như các loại mụn khác trên cơ thể, mụn trứng cá trên da đầu xảy ra khi các nang tóc bị bết dính do tế bào chết hoặc bã nhờn. Lúc này, vi khuẩn, nấm men có thể xâm nhập vào nang tóc và gây mụn. Dưới đây là các yếu tố gây mụn trứng cá trên da đầu:

• Lười gội đầu: Điều này có thể làm tế bào da chết hoặc bã nhờn tồn tại trên da đầu và gây tắc nghẽn các nang tóc.
• Thường xuyên sử dụng các sản phẩm tạo kiểu tóc: Hóa chất trong các sản phẩm này có thể gây kích ứng da đầu, tăng nguy cơ bị mụn trứng cá.
• Đổ mồ hôi quá nhiều: Đầu bị đổ quá nhiều mồ hôi cũng có thể là môi trường thuận lợi để vi khuẩn gây mụn trứng cá phát triển.
• Da đầu dầu: Da đầu tiết quá nhiều dầu không chỉ khiến tóc nhanh bết mà nó còn làm các nang tóc bị tắc nghẽn. Yếu tố này kết hợp với các tác động bên ngoài như vi khuẩn, bụi bẩn có thể làm tăng nguy cơ bị mụn trứng cá.
• Chế độ ăn uống: Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, chế độ ăn chứa nhiều Carbohydrate đã qua chế biến và đường có thể làm tăng nguy cơ bị mụn trứng cá.

Ngoài các nguyên nhân trên thì một số yếu tố dưới đây có thể khiến cho mụn trứng cá trên da đầu trở nên nghiêm trọng:

• Nấm từ nhóm nấm Malassezia.
• Vi khuẩn thuộc họ Cutibacterium.
• Tụ cầu khuẩn.
• Vi khuẩn thuộc họ Propionibacterium acnes.
• Vi khuẩn tụ cầu vàng.
• Rận thuộc nhóm Demodex folliculorum.

Cách điều trị mụn trứng cá ở da đầu hiệu quả

Mụn trứng cá trên da đầu nếu không được điều trị có thể tiến triển thành mụn nang. Loại mụn này thường khó điều trị và có thể để lại sẹo vĩnh viễn trên da.

Vì vậy, càng điều trị mụn sớm người bệnh càng có khả năng làm chủ được tình hình và hạn chế mụn tái phát. Dưới đây là những biện pháp trị mụn ở đầu thường được áp dụng.

Tây Y trị mụn trứng cá

Tùy vào tình trạng mụn của bạn nặng hay nhẹ mà bác sĩ sẽ áp dụng các phương pháp điều trị mụn khác nhau.

Điều trị mụn trứng cá nhẹ

• Dầu gội: Trong trường hợp này, bác sĩ sẽ chỉ định cho bệnh nhân dùng một số loại dầu gội hoặc các thuốc bôi trên da đầu. Các loại dầu gội này giúp loại bỏ dầu thừa và da chết trên da đầu, từ đó ngăn ngừa mụn hình thành. Các loại dầu gội này bạn có thể tự mua tại các hiệu thuốc hoặc trang thương mại điện tử mà không cần đơn của bác sĩ. Dầu gội trị mụn có thể chứa các thành phần như:
• Tinh dầu tràm trà (hay còn gọi là tinh dầu cây trà): Loại tinh dầu này có thể giúp loại bỏ vi khuẩn trên da đầu.
  Acid salicylic: Giúp loại bỏ tế bào chết trên da đầu hiệu quả.
• Axit glycolic: Thành phần này có công dụng cũng có công tương tự acid salicylic. Nó giúp loại bỏ tế bào chết, vi khuẩn và dầu thừa trên da đầu.
• Ketoconazole hoặc Ciclopirox: Đây là 2 chất chống nấm thường xuất hiện trong các loại dầu gội trị gàu.

Mụn trứng cá trên da đầu nghiêm trọng: 

Nếu mụn trứng cá trên da đầu của bạn xuất hiện dai dẳng hoặc bạn bắt đầu bị rụng tóc thì hãy đến gặp bác sĩ để được hướng dẫn sử dụng các loại thuốc kê đơn, giảm viêm. Các loại thuốc thường được chỉ định để điều trị mụn trứng cá trên da đầu nặng:

• Thuốc kháng sinh tại chỗ hoặc kem bôi steroid: Nếu bị mụn nghiêm trọng, bạn có thể cần dùng kháng sinh để điều trị mụn. Kháng sinh thường được dùng kết hợp với Benzoyl Peroxide và Retinol để tăng hiệu quả. Một số loại kháng sinh tại chỗ thường được kê đơn để điều trị mụn trứng cá trên da đầu là: Clindamycin với Benzoyl Peroxide (Benzaclin, Duac), Benzoyl Peroxide (Benzamycin và Erythromycin),…
• Thuốc kháng sinh dạng uống hoặc thuốc kháng Histamin: Thuốc kháng sinh dạng uống thường được kê đơn cho những người bị mụn trứng cá vừa hoặc nặng để giảm sự phát triển của vi khuẩn gây mụn. Loại kháng sinh thông dụng, thường được chỉ định qua đường uống là nhóm Tetracycline. Nhóm kháng sinh Histamin cũng sẽ được cân nhắc chỉ định để giảm tình trạng ngứa ngáy trên da đầu cho người bệnh.
• Thuốc Isotretinoin: Loại thuốc này thường được sử dụng để điều trị mụn trứng cá trên da đầu khi các phương pháp điều trị khác không hiệu quả. Isotretinoin giúp giảm bã nhờn gây mụn trứng cá trên da đầu.
  Ngoài ra với trường hợp mụn trứng cá nặng các bác sĩ có thể cân nhắc cho người bệnh tiêm steroid hoặc sử dụng liệu pháp ánh sáng.

Thông thường, tình trạng mụn trứng cá ở đầu có thể cải thiện sau 7 – 10 ngày dùng thuốc và khỏi hẳn trong 2 – 3 tháng. Nếu triệu chứng mụn không cải thiện sau khi đã áp dụng các phương pháp điều trị trên, người bệnh nên đến đến gặp bác sĩ để xác định chính xác nguyên nhân gây mụn.

Lưu ý: Khi điều trị mụn trứng cá, bạn nên massage da nhẹ nhàng, tránh cào gãi vì nó có thể gây tổn thương da và làm tăng nguy cơ viêm nhiễm. Các loại thuốc Tây được sử dụng có thể gây ra một số tác dụng phụ với cơ thể. Do vậy, bạn chỉ nên sử dụng khi có sự cho phép của bác sĩ và nên sử dụng đúng liều lượng đã được khuyến cáo.

Đông Y trị mụn trứng cá trên da đầu

Theo quan niệm Đông y, nguyên nhân gây mụn trứng cá nói chung và mụn trứng cá trên da đầu nói riêng là do phong nhiệt tích tụ, huyết nhiệt hoặc do tỳ chuyển hóa kém. Tất cả những nguyên nhân này làm chậm quá trình thanh thải nhiệt độc trong cơ thể.

Phương pháp điều trị mụn trứng cá bằng Đông y được nhiều người sử dụng vì nó điều trị tận gốc căn nguyên gây mụn trứng cá và bệnh ít có khả năng tái phát. Thêm vào đó, phương pháp này sử dụng các loại thảo dược từ thiên nhiên nên ít gây ra tác dụng phụ như các phương pháp điều trị mụn khác.

Một số bài thuốc Đông y trị mụn trứng cá trên da đầu gồm:

• Bài 1: Dùng ngũ vị 8g,  ngưu tất, củ mài, trạch tả, đơn bì, bạch linh mỗi loại 12g, mạch môn 16g, địa hoàng 20g. Cho tất cả các nguyên liệu trên vào ấm sắc cùng 5 bát nước. Sắc đến khi nước cạn còn khoảng 3 bát thì tắt bếp. Để thuốc nguội, chia đều thành 3 lần uống và uống hết trong ngày. Khi dùng bài thuốc này  bạn nên kiêng đồ ăn cay nóng.
• Bài 2: Dùng 20g lá dâu tươi hoặc 10g lá dâu khô và 20g đậu xanh. Rửa sạch, cho vào ấm sắc với 1 lít nước, sắc đến khi nước cạn còn 500ml sau đó chắt ra uống hết trong ngày.
• Bài 3: Đẳng sâm, sơn khương, hoàng kỳ, đan sâm, tần quy, địa hoàng mỗi loại 12g, xuyên khung 8g, hồng hoa 6g, cam thảo, quế nhục 4g. Cho tất cả các nguyên liệu trên vào ấm sắc với 5 bát nước, sắc cạn còn khoảng 3 bát nước thì dừng, uống thuốc hết trong ngày. Khi dùng thuốc, người bệnh nên kiêng ăn đồ lạnh.

Chữa mụn trứng cá tại nhà

Khi điều trị mụn trứng cá trên da đầu, nhiều người thường lựa chọn phương pháp dân gian vì nó không ảnh hưởng đến tóc và ít có tác dụng phụ. Dưới đây là một số biện pháp dân gian giúp trị mụn trứng cá ở đầu được nhiều người sử dụng:

Lá trầu không

Các hoạt chất trong lá trầu không có tính kháng sinh tự nhiên, nên giúp kháng khuẩn và giảm viêm do mụn hiệu quả.

Cách thực hiện:

• Bạn có thể dùng một nắm trầu không rửa sạch, đun sôi với 1 lít nước.
• Khi nước trầu không sôi, cho thêm một thìa muối biển vào sau đó để nguội.
• Dùng nước trầu không gội đầu, massage nhẹ nhàng da đầu để dưỡng chất trong trầu thấm vào da.
• Bạn không cần gội lại với nước sạch và nên áp dụng 2 – 3 lần/ tuần để tăng hiệu quả trị mụn.

Cà chua

Các dưỡng chất trong cà chua giúp cân bằng độ pH trên da và tóc, ngoài da chúng còn chứa rất nhiều Acid Salicylic – đây là hoạt chất thường được sử dụng trong các loại kem bôi trị mụn.

Cách thực hiện:

• Chuẩn bị 3 – 4 quả cà chua, rửa sạch sau đó ép lấy nước.
• Dùng nước ép cà chua đã thu được để gội đầu.
• Massage nhẹ nhàng trong 10 – 15 phút để các dưỡng chất trong cà chua thấm vào da đầu sau đó gội đầu lại bằng nước sạch.
• Những người bị mụn trứng cá nói rằng việc gội đầu bằng nước ép cà chua sẽ làm tăng thêm độ bóng và làm giảm những nốt mụn ngứa trên da đầu.

Tinh dầu tràm trà

Loại tinh dầu này có chứa nhiều hoạt chất giúp kháng viêm, kháng khuẩn nên nó giúp giảm mụn và giảm ngứa da đầu hiệu quả.

Cách thực hiện:

• Nhỏ 2 – 3 giọt tinh dầu tràm trà vào dầu gội dầu để gội đầu như bình thường. Cách làm này sẽ giảm mụn, giảm ngứa sau 4 – 8 tuần sử dụng.
• Ngoài cách trên, bạn cũng có thể pha loãng tinh dầu tràm trà với dầu jojoba sau đó dùng như dầu gội đầu thông thường.

Giấm táo

Các thành phần trong giấm táo giúp hỗ trợ cân bằng nồng độ pH trên da đầu, chống viêm, kháng khuẩn và cải thiện tình trạng mụn trứng cá trên da đầu hiệu quả.

Cách thực hiện:

• Pha loãng giấm táo với nước ấm và dùng như dầu gội để gội đầu.
• Massage da đầu nhẹ nhàng trong 5 phút sau đó gội đầu bằng nước sạch.
• Nên thực hiện 2 – 3 lần/ tuần để trị mụn hiệu quả.

Tinh dầu hoa nhài

Axit benzoic trong tinh dầu hoa nhài giúp loại bỏ tế bào da chết một cách tự nhiên – đây là nguyên nhân phổ biến gây mụn trứng cá trên da đầu.  Bạn có thể kết hợp tinh dầu hoa nhài với dầu hạt nho để tăng hiệu quả trị mụn. Trong dầu hạt nho có chứa nhiều Vitamin và Axit Linoleic. Những dưỡng chất này đã được chứng minh có thể giúp giảm mụn hiệu quả.

Cách thực hiện:

• Trộn tinh dầu hoa nhài với dầu hạt nho, cách làm này sẽ giúp tinh dầu hoa nhài được pha loãng.
• Dùng hỗn hợp trên massage trực tiếp lên da đầu trong 5 phút sau đó gội đầu sạch với nước.

Bạc hà

Bạc hà có đặc tính chống viêm, làm dịu da và khử trùng nên nó thường được sử dụng khi bị mụn.

Cách thực hiện:

• Chuẩn bị 1 nắm lá bạc hà tươi và rửa sạch, để ráo nước.
• Cho bạc hà vào máy xay hoặc vào cối để giã nát.
• Thoa nước cốt và lá bạc hà đã nghiền nhuyễn lên da đầu và để trong 15 – 20 phút trước khi gội sạch đầu bằng nước lạnh.
• Để tăng cường đặc tính chữa bệnh của bạc hà, bạn có thể thêm ½ thìa mật ong hoặc một miếng dưa chuột nhỏ xay cùng bạc hà.

Cách phòng ngừa mụn trứng cá ở da đầu

Thay đổi lối sống và chế độ ăn uống hàng ngày có thể giúp ngăn ngừa mụn. Bạn có thể thực hiện một số điều dưới đây để phòng ngừa mụn hiệu quả.

Ăn gì, kiêng gì khi bị mụn trứng cá trên da đầu?

Mặc dù chế độ ăn uống không ảnh hưởng trực tiếp đến tình trạng mụn trứng cá trên da đầu, nhưng thay đổi một số thực phẩm trong chế độ ăn uống có thể ảnh hưởng đến quá trình sản xuất dầu, bã nhờn trên da. Vậy bị mụn trứng cá nên ăn gì, kiêng gì để chóng lành bệnh?

Theo các chuyên gia da liễu, để phòng ngừa mụn trứng cá, bạn có thể thêm các thực phẩm sau vào chế độ ăn uống của mình:

• Thực phẩm nhiều kẽm: Nghiên cứu của các nhà khoa học cho thấy kẽm có hiệu quả tương đương với các phương pháp điều trị mụn trứng cá tại chỗ như các loại kem bôi Clindamycin và Erythromycin. Do đó người bệnh nên bổ sung những thực phẩm giàu kẽm như đậu tây, hạt bí ngô, hải sản…
• Thực phẩm chứa nhiều vitamin A và E: Các loại vitamin này giúp giảm viêm hiệu quả nên nó cũng giúp cải thiện tình trạng mụn trứng cá hiệu quả. Một số thực phẩm nhiều vitamin A, E như: Cà rốt, khoai lang, đu đủ và các loại hạt,…
• Thực phẩm có chỉ số GI (chỉ số glycemic) thấp: Nghiên cứu của các nhà  khoa học đã chỉ ra rằng một chế độ ăn uống có hàm lượng Glycemic thấp có thể giúp loại bỏ mụn hiệu quả. Các thực phẩm có chỉ số GI thấp là: Trái cây, rau củ, quả hạch, ngũ cốc nguyên hạt.
• Thực phẩm giàu acid béo Omega-3: Omega-3 là một loại chất béo được tìm thấy nhiều trong: Cá hồi, cá mòi, cá trích, hạt óc chó, hạt lanh. Đây là chống oxy hóa mạnh nên nó giúp chống viêm, giảm mụn trứng cá rất hiệu quả.

Một số loại thực phẩm có thể làm tăng quá trình sản xuất dầu thừa trên da. Do vậy, mọi người nên hạn chế tối đa để cải thiện các triệu chứng của mụn trứng cá và giúp ngăn ngừa mụn trở lại.

• Thực phẩm chế biến: Ăn nhiều loại thực phẩm chế biến như khoai tây chiên, thịt hun khói, giò, chả… có thể làm tăng lượng insulin trong cơ thể, gây mụn trứng cá nhiều hơn.
• Thực phẩm nhiều đường: Loại thực phẩm này có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của mụn trứng cá. Do vậy, bạn nên hạn chế ăn bánh kẹo, nước ngọt. socola…
• Sữa bò: Sữa bò có thể làm tăng nồng độ insulin trong máu và kích thích cơ thể sản xuất nhiều bã nhờn.

Chế độ sinh hoạt

Ngoài chế độ ăn uống người bị mụn trứng cá trên da đầu cũng cần thay đổi những thói quen sinh hoạt dưới đây:

• Gội đầu thường xuyên: Vệ sinh da đầu sạch sẽ sẽ giúp tránh tình trạng lỗ chân lông bị tắc nghẽn và gây mụn, do vậy bạn nên gội đầu thường xuyên để loại bỏ dầu nhờn trên da đầu. Ngoài ra, bạn cũng nên gội đầu ngay sau khi bị đổ mồ hôi nhiều do chơi thể thao hoặc hoạt động nhiều.
• Lựa chọn dầu gội phù hợp: Một số thành phần trong dầu gội đầu và dầu xả như sulfat và laureth-4 có thể làm tăng nguy cơ gây dị ứng và bít tắc lỗ chân lông. Do vậy, trước khi lựa chọn dầu gội đầu, bạn nên xem kỹ nhãn sản phẩm. Trong thời gian bị mụn ở da đầu, bạn nên hạn chế dùng dầu xả vì nó có thể khiến tóc nhanh bị nhờn.
• Hạn chế các sản phẩm chăm sóc tóc: Nếu bạn gội đầu hàng ngày mà vẫn bị mụn thì hãy xem lại các sản phẩm chăm sóc tóc của mình. Các sản phẩm này có thể chứa nhiều dầu gây bít tắc lỗ chân lông hoặc các chất kích ứng da khác. Để biết các sản phẩm chăm sóc tóc có phải là thủ phạm gây mụn không thì bạn nên tránh dùng chúng trong một khoảng thời gian xem mụn trên da đầu có biến mất không.
• Hạn chế đội mũ: Bạn chỉ nên đội mũ nón khi thật sự cần thiết vì điều này sẽ giúp da đầu được thông thoáng và hạn chế nguy cơ bị mụn.

Cách điều trị mụn trứng cá trên da đầu cũng tương tự như mụn trứng cá ở các bộ phận khác của cơ thể. Tuy nhiên, khi mụn không đáp ứng với các phương pháp điều trị thông thường thì bạn nên đến gặp bác sĩ da liễu để được tư vấn phương pháp điều trị phù hợp.